Spring naar inhoud

Geschiedenis Beilen

Geschiedenis van locatie Sint Willibrord Beilen


Willibrord op doortocht

Willibrord geboren in Northumbria, omstreeks het jaar 658. Overleden op 7 november 739. Staat bekend als "apostel der Friezen" en soms ook "apostel der lage landen". In 690 stapte Willibrord aan land op de plek waar nu Katwijk aan Zee ligt. Willibrord was een monnik uit Noordoost- Engeland (Northumbria). Samen met een groep monniken wilde hij van de ongelovige Friezen christenen maken. In 696 ging Willibrord in Utrecht wonen om van daaruit de Friezen te bekeren. Hij bouwde op de plek die we nu het Domplein noemen, een kerk. De kerk was ter ere van Sint Salvator, dat is een andere naam voor Jezus Christus. Op de schoolplaat zie je Willibrord samen met een groep monniken op een paard zitten. Ze rijden langs het kerkje dat Willibrord in Utrecht heeft gesticht. De groep nu onderweg via Beilen naar Friesland om daar de Friezen te bekeren. Willibrord geldt als eerste bisschop van Utrecht, hoewel de paus hem in 695 tot aartsbisschop der Friezen had gewijd. Hij had dus geen zetel in de stad. Wel stichtte hij er een klooster dat het centrum vormde van zijn missieactiviteiten. Pas in 777 werd er een bisschop benoemd: Alberik, de abt van het Utrechtse klooster. Hij werd in Keulen tot bisschop gewijd. Daarmee werd duidelijk dat Utrecht tot de Keulse kerkprovincie behoorde. In 857 moest de bisschop van Utrecht voor de Noormannen vluchtten en verplaatste hij zijn zetel naar Deventer. Pas in 921 was het weer veilig in Utrecht: bisschop Balderik keerde terug uit Deventer en onder zijn leiding werd de stad weer opgebouwd. De Duitse keizer gaf hem ook wereldlijk gezag zodat de Utrechtse bisschoppen voortaan ook heer waren over het Nedersticht (ongeveer de huidige provincie Utrecht) en het Oversticht (Overijssel, Drenthe en de stad Groningen). In 1528 kwam daar een einde aan. De Utrechtse bisschop behield wel zijn bisdom dat ongeveer het huidige Nederland ten noorden van de grote rivieren besloeg. In 1559 werd een nieuwe indeling van de bisdommen in de Nederlanden van kracht. Utrecht werd nu een aartsbisdom en de bisdommen Haarlem, Leeuwarden, Groningen, Deventer en Middelburg werden van Utrecht afgescheiden. Frederik Schenk van Toutenburg was de eerste en voorlopig ook de laatste aartsbisschop die in Utrecht resideerde. Kort voor zijn dood in 1580 werd de katholieke eredienst in Utrecht verboden als gevolg van de opstand tegen Spanje. In 1594 werd het noorden officieel gereformeerd en moesten andersdenkenden zoals rooms-katholieken hun heil zoeken in schuilkerken. Het aartsbisdom Utrecht werd in 1853 heropgericht en omvatte toen nog het gebied van het huidige bisdom Groningen-Leeuwarden dat in 1956 van het aartsbisdom werd afgescheiden.
 

Kijk hier naar een video over de heilige Willibrord.

Beilen

Van oudsher woonden er weinig katholieken in en rond de plaats Beilen (Drenthe). Pas na de Tweede Wereldoorlog begon dat aantal te groeien. Zondag 24 juni 1950 werd er in Beilen voor het eerst weer na 350 jaar de Eucharistie gevierd. Voor het eerst sinds de reformatie (1598). Het was pater Willehad Kocks, van de orde der Carmelieten en pastoor van de parochie in Hoogeveen die probeerde om in Midden-Drenthe een katholieke gemeenschap op te bouwen. Het gebeurde eerst in een bloemenwinkel, maar al gauw verhuisde men naar een zaaltje in het toenmalige hotel Prakken. Hij kreeg daarbij steun van de bisschop van Groningen, Petrus A. Nierman.
De tekening werd in opdracht gemaakt door frater Hans van de Sint Willibrordabdij te Doetichem. In de tekening zijn opgenomen de gemeentewapens van Dwingeloo, Beilen en Westerbork; in deze gemeenten wonen de katholieken die behoren tot de Vicarie Sint Willibrord.

Geschiedenis oorspronkelijke Rooms-katholieke kerk
De monumentale gotische kerk in de Protestantse gemeente Beilen stamt uit de 14e en 15de eeuw. Het was in zijn oorspronkelijke Rooms-katholieke status seend- en dingspelkerk en speelde een belangrijke rol in de rechtspraak. Een seend was een kerkelijke rechtspraak, waar bindende uitspraken werden gedaan over zaken van "kerk en land". De rechtspraak, waar iedereen, behalve zieken en herders, verplicht was te komen, vond plaats naast de kerk.

Huidige kerkgebouw
Het kerkgebouw dateert van 28 of 29 maart 1835/1836 (er bestaat geen zekerheid omtrent de juiste datum) werd de Christelijke Afgescheidene Gereformeerde Gemeente Jesu Christie gesitueerd, een naam die in 1869 werd gewijzigd in Christelijk Gereformeerde Gemeente en eerst in 1892 zijn huidige naam kreeg. In 1847 werd aan de Hekstraat begonnen met de bouw van een kerk, die al spoedig te klein bleek. Op 10 oktober 1883 werd de vernieuwde kerk in gebruik genomen, die op haar beurt na verloop van tijd ook weer te klein was, reden waarom op een gemeentevergadering op 7 augustus 1923 werd besloten tot vergroting van de kerkzaal en de aanbouw van twee lokalen. Daar de Gereformeerde Kerk een sterke groei bleef doormaken werden in september 1954 plannen bekend gemaakt voor een nieuw te bouwen kerk, ditmaal op de huidige locatie aan de Witte Valkenstraat. Deze kerk werd op 17 oktober 1957 officieel in gebruik genomen. (Bron Protestantse gemeente Beilen) In 1957 werd het huidige kerkgebouw aangekocht van de Gereformeerde Kerk van Beilen. Er moest natuurlijk het nodige aangepast en verbouwd worden voordat de katholieke eredienst erin gevierd kon worden. Dat was het geval in de kerstnacht van 1958. Voor de kapel van het RK jongenshuis Lindevallei in Wolvega maakten de broeders Aquino en Benedictus glas-in-lood panelen met eucharistische symbolen en Bijbelse symbolen. Ze zijn in 1992 herplaatst in onze parochiekerk.
 

De parochie
De katholieke geloofsgemeenschap van Beilen was een zogenaamde statie van de parochie Assen. In 1963 heeft de toenmalige bisschop van Groningen, mgr. P.A. Nierman, de statie verzelfstandigd tot een zogenaamde vicarie. In het huidige kerkrecht bestaan er geen vicaris meer. Dus laten we er maar vanuit gaan dat we met recht van een heuse parochie spreken. In 1980 is de katholieke geloofsgemeenschap van Beilen een samenwerkingsverband aangegaan met de parochies van Meppel en Hoogeveen. Men voorzag toe dat je als geloofsgemeenschap sterker staat wanneer je samenwerkt met andere parochies. In deze constructie zijn de pastores niet meer in dienst van de onderscheiden parochies, maar van het samenwerkingsverband. Op 1 januari 2016 zijn de parochies Beilen, Hoogeveen en Meppel gefuseerd en heeft de naam RK Parochie Drie-eenheid gekregen.